7 x 3D-printen met de D van Design

Wie nog nooit hoorde over 3D-printen, had de oogkleppen de jongste jaren wellicht stevig omgegordeld. België is pionier in deze noemer die talloze verschillende variaties omvat. Maar vergis je niet: 3D-printen verwordt steeds meer tot een bezigheid die niet enkel industriële bedrijven wordt toegedicht. Meer nog dan hout- of metaalbewerking, misschien zelf nog meer dan textielontwerp, nodigt het jonge creativo’s uit tot experimenteren.

“Niet alleen functioneel, maar ook esthetisch krijgt 3D-printen een niet te onderschatten rol toegedicht, niet als hype, maar als hippe blijver!”

Redenen in overvloed om aan te nemen dat 3D-printen niet alleen functioneel, maar esthetisch een niet te onderschatten rol zal invullen in de nabije toekomst, niet als hype, maar als blijver. Dat wist Materialise, een van de Founding Fathers van het Belgische pionierschap in 3D-printen, 25 jaar terug al te voorspellen.

Het initiatief ‘Making a difference / A difference in making‘, een exhibitie die liep van eind april tot begin juni, heeft als doel het grote publiek te demonstreren wat mogelijk is (trouwens niet enkel van producten gerealiseerd van Materialise, maar ook door andere firma’s). Het basisconcept blijkt op vandaag niet zo gek veel veranderd met de beginjaren, wel zijn de mogelijkheden en het aantal adopter sindsdien exponentieel toegenomen.

Verlichting is een van de sectoren waar 3D-printing veelvuldig wordt ingezet, maar ook andere toepassingen kunnen genieten van de voordelen van dit nieuwe paradepaardje van de maakindustrie. Een kleedje op maat, de perfecte zool voor jouw voet, noem maar op…

1. One_Shot.MGX

“Het fantastische aan de opvallende One_Shot.MGX is het feit dat het gracieus ogende krukje zo is geconstrueerd dat je het mits twist kan omvormen tot een eenvoudig te dragen kolom.”

Een van de toppertjes die tijdens de jongste uitgave van de exhibitie werd geëtaleerd, was dit One_Shot-designkrukje (dat nochtans al uit 2006 dateert!) van de Franse ontwerper Patrick Jouin. Het fantastische aan de opvallende One_Shot.MGX, een permanent stuk uit de Moma-collectie, is het feit dat het gracieus ogende krukje zo is geconstrueerd dat je het kan twisten en zo mits een vloeiende beweging (als ware het een zwemmende kwal) kan omvormen tot een kolom die eenvoudig te transporteren valt. Opvallend: het ontwerp komt afgewerkt uit de printer en behoeft dus geen extra assemblage of montage van scharnieren! Gezien er kan worden gewerkt met holle structuren, gaat er ook minder materiaal verloren. Een honingraatstructuur binnenin garandeert de stevigheid van het product.

De specifieke technologie waar dit designstuk mee tot stand kwam, heet lasersintering. Een laser zorgt hierbij voor het selectief smelten van kunststof, laag voor laag, tot een product z’n vorm krijgt.

Geïnteresseerd in de One_Shot.MGX?

2. BLOOM

Een van de voornaamste voordelen is dus dat scharnieren in een keer kunnen geprint worden, wat ertoe bijdraagt dat designproducten kameleongewijs kunnen evolueren, of variëren in vorm. Een ander mooi voorbeeld hiervan, deze keer in de categorie verlichting, is de polyamide BLOOM van opnieuw Patrick Jouin.

“Wanneer de eivormige lamp de blaadjes uitstrekt, wordt BLOOM eensklaps twee keer zo groot.”

Gesloten ziet de eivormige lamp met haar diameter van 17 cm er al heel goed uit, het licht wordt doorheen de mooi gesculptuurde uitsparingen gefragmenteerd. Spreidt de BLOOM echter de vleugels, of misschien beter: z’n blaadjes, heeft de lamp ineens een reikwijdte van 38 cm, zo wordt met andere woorden ineens ruim dubbel zo groot!

Geïnteresseerd in BLOOM?

3. Fractal.MGX

Met dit iconische bijzettafeltje beoogde het ontwerpduo Gernot Oberfell & Jan Wertel, in samenwerking met Matthias Bär de mogelijkheden van het 3D-printen van designstukken te verkennen. Je hoeft niet ver te zoeken waar de ontwerpers de mosterd haalden voor dit design. Het onderstel van de Fractal – kan je hier wel nog over spreken wanneer een stuk in één keer wordt geprint? – heeft iets weg van enkele boomstronken, die wijd vertakken om uiteindelijk het tafelblad te bereiken.

4. CaCO3 Stoneware

Dat 3D-printen niet ophoudt bij materialen als kunststof, hars, metaal of zelf houtcomposiet, bewijst CaCO3 Stoneware. Deze objecten van designers Laura Lynn Jansen & Thomas Vailly zijn geïnspireerd op de vorming van stalactieten, die door de eeuwen heen druppelgewijs steeds een beetje meer toenemen in omvang. Zij zijn opgebouwd uit steen. Ja, je leest het goed: steen!

CaCO3: of hoe ook kunstige fossielen anno 2015 kunnen worden geprint…”

Aan de hand van het scheppen van het optimale thermo-minerale klimaat met een aanzienlijke hoeveelheid calciumcarbonaat (CaCO3 of kalk) slagen ze erin om een 3D-geprinte basis in eender welke vorm door een soort van ‘versteningsproces’ binnen een bepaalde periode te laten uitgroeien tot een ‘fossiel’. Net zoals dat in de natuur gebeurt, kan de kleur van deze fossiel variëren door te spelen met de hoeveelheid ijzeroxide.

5. TI-JOIN CHAIR

Naast kunststof, hars, metaal, houtcomposiet of dus ook steen, kan ook zand worden gebruikt bij het realiseren van meubelstukken met 3D-geprinte componenten. Voor de eerste versie van de TI-JOIN stoel van de Belgische designer Peter Donders werd circa 1 kubieke meter zand gebruikt als mal om het frame van de stoel in te gieten.

Het ontwerp werd geoptimaliseerd waardoor het totale gewicht van de stoel met maar liefst 70 % afnam. In de huidige versie zorgen 22 3D-geprinte gewrichten voor de verbinding tussen totaal 9 meter buis in koolstofvezel.

6. VOLUME.MGX

Net zoals de BLOOM geeft deze VOLUME.MGX een prachtig voorbeeld van een 3D-geprinte lamp. VOLUME.MGX is geconstrueerd aan de hand van het zogenaamde QuaDror, een veelzijdig structureel draagsysteem ontworpen door de New Yorkse designer Dror Benshetrit. Wanneer de lamp aan gaat, worden de talloze ‘vierkantjes’ enig mooi opgelicht.

Het resultaat is een enig mooie diffusie van de lichtbundel, die stelselmatig afneemt in lichtintensiteit van het center naar buiten toe.

7. Helix Tripod

Helix Tripod vindt z’n oorsprong in Diverse Maniere, een handvest van Giovanni Battista Piranesi uit 1769. Het document schetst een indrukwekkend allegaartje van ontwerpen die perfect de toenmalige tijdsgeest, maar ook Piranesi’s voorliefde voor ontwerp reflecteren. Volgens Piranesi bundelde de Diverse Maniere de beste elementen van alle (kunst)voorwerpen uit de oudheid, ongeacht de oorsprong (Etruskisch, Egyptisch, Grieks, Romeins,…). Gezien hun hoge complexiteit bleken de ontwerpen echter niet maakbaar. Tot in 2010…

“De Helix Tripod zal wellicht niet eenieders meug zijn, maar het toont wel aan hoe ooit onmaakbaar geacht design mits moderne technologieën tegenwoordig wél te maken vallen!”

Toen schaarden de Italiaan Michele de Lucchi en de Brit Adam Lowe zich achter een project waar diverse ontwerpen middels 3D-printen na bijna 250 jaar eindelijk werden gerealiseerd. Een ervan is deze Helix Tripod, een ontwerp dat eerst via lasersinteren wordt gerealiseerd, en nadien in brons wordt gegoten om tenslotte te worden verguld.

Dit bijzettafeltje zal niet ieder meug zijn, zoveel is wel zeker, maar het toont wel aan dat technologie wel degelijk een impact heeft op design, als zelf ontwerpen waarvan men het onmogelijk achtte ze te produceren ineens wel maakbaar worden!